Projeya Helbestan ji sala 2017ê heta sala 2019an ji aliyê wezareta kar û barên malbatî, extiyar, jin û gencan û ajansa federal a perwerdeya siyasî ve hate pirştgirîkirin. Li seranserî Almanyayê ciwanên penaber û yên ne penaber komxebatek bi rêvebirên kargehan û wergêrên helbestan re kirin. Di van salan de bi giştî nêzî 750 nivîskar hatin ba hev û bi hezaran helbest hatin nivisîn. Ev fikir ji aliyê damezrînera projeyê Susanne Koelbl ve hate pêşxistin. Ew weke nûçegîhana derve ya SPIEGELê li welatên wek Efxanistan û Îranê bû û li wê derê dît ku xelkê wir gelekî ji helbestan hez dike. Di her cûre rewşên rojane de, çi di taksiyê de û çi di wextê şîvê de, ew li her derî rastî xwendina helbestan dihat. Ev şêwaz rêyek e ji bo vegotina hestan, ku di jiyana normal de zêde li ser hestan nayê axaftin. Ev proje bi awayekî wêneyî û avakerî ji aliyê hunermendê ji Berlinê Rottkay ve hate piştgirîkirin. Rêveberiya organîzasyonê û wêjeyî Theresa Rüger e.
Em bi rastî li vir di nav cûreyek felekê de dijîn. Ji bo me baş e ku em bi van rewşên acîl re rûbirû bibin. Ez difikirim ku ew diyariyek mezin e.
Di kargehan de helbestvan bi zimanê xwe yê yekê helbestan dinivîsin û mijarên wan jî gelemperî ne. Ew helbestên xwe li ser wan rewşên ku tê re derbas bûne dinivîsin, her wisa ew li ser hêvî û pêşeroja xwe, li ser xerîbî û bêrîkirinê, li ser hêvî û evînê, û helbet li ser rewşa siyasî ya rojane jî dinivîsin. Di dawiya her kargehê de, berhem hatin xwendin. Her wisa nîqaş û lêpirsîn li ser hinek peyv û çarîne û wateya wan hate kirin, daku mirov bikare hêsantir wergerîne. Ev kêlî ji bo hevtêgihiştin û fahmkirinê gelek xweş bûn. Ji bo vê yekê em li derfetekê ji bo xwendina van helbestan geriyan. Helbestên ku di kargehê de hatin afirandin di çarçoveya xwendin û festîvalan, di kovar, weşanên radyo, şano û fîlman de hatin pêşkêşkirin, da ku gelek kes bikarin beşdarî diyaloga navbera çandan bibin û bêyî lidarxistina kargehan jî berdewam piştgiriya projeyê bikin.
Di vekirina festîvala navneteweyî ya Literatur Berlîn a 2016an de cilda yekemîn a helbestan hate çapkirin. Metnên ku li wê derê hatin weşandin, di sala 2018an de bi xelata helbestê ya xwendekaran a Else Lasker hatin pêşwazîkirin. Ev berhem careke din bi 4 zimanan û bi sernavê „Allein nach Europa –Çûyîna bi tenê ya ber bi Ewropayê“ hate çapkirin. Ev pirtûk niha li dikana me heye. Di sala 2019an de helbestvanên me Rojîn Namer û Şahzamîr Hatakî di kategoriyên Helbest û qadên zimanî de xelata THEO (Berlin-Brandenburg Xelata Edebiyata Ciwanan ya Berlin-Brandenburg) wergirtin. Rojîn di Lyrixê (Pêşbirka Neteweyî ya helbestvanên ciwan) de jî gelek xelat wergirtine. Wê di sala 2019an de cara yekem xelata mehane wergirtibû. Di sala 2020an de xelata salane wergirtibû û paşê di sala 2022+2023an de ew bi xwe bû endameke jûriyê. Di dawiya projeyê de antolojiyeke berfireh bi sernavê “Ich wollte bleiben. Ich ging – Min dixwest bimînim. Ez çûm“ hate weşandin. Ev jî li dikana me tê firotin.
Wêne: © Rottkay
